Lunterse beschouwinkjes: Passions in Lunteren

In geen enkel land wordt de Matthäus Passion zo vaak opgevoerd als in Nederland. Maar wat is de Matthäus Passion eigenlijk? En wat heeft de Passion op tv daarmee te maken?En kan je de Matthäus Passion ook in Lunteren zien?

Wat is de Matthäus Passion?

De Matthäus Passion is geschreven door Johann Sebastian Bach en wordt beschouwd als één van de belangrijkste klassieke muziekstukken. Het is gecomponeerd in 1727 en vertelt het verhaal van de kruisiging van Jezus Christus volgens het evangelie van Mattheüs. De oorspronkelijke Matthäus Passion wordt uitgevoerd door twee koren, twee orkesten, een kinderkoor en zes zangsolisten.

Waar gaat de Matthäus Passion over?

Het duurt twee en een half uur en bestaat uit twee delen. Het eerste deel vertelt het verhaal van het laatste avondmaal en de gevangenneming van Jezus. Het tweede deel beschrijft de kruisiging en de dood van Jezus. De tekst van de Matthäus Passion is in het Duits geschreven en bestaat vooral uit bijbelcitaten. 

Bekende stukken uit de Matthäus Passion zijn ‘O Haupt voll Blut und Wunden’ en ‘Wenn ich einmal soll scheiden’. De aria  ‘Erbarme dich’ wordt gezien als een hoogtepunt. 

Zijn er meer Passions ?

Bach zelf schreef eerder de Johannes Passion. Dat is een wat ingetogener stuk met een kleiner koor, gebaseerd op het Johannesevangelie. The Passion, die op televisie wordt uitgezonden op 6 april  2023, is een zeer eigentijdse invulling van de Matthäus Passion.

Verder worden er rond de paastijd op velerlei plekken delen van de Matthäus Passion uitgevoerd. De bekendste uitvoering van de complete Matthäus Passion is de uitvoering in de Grote Kerk in Naarden op Goede Vrijdag, waar ook veel leden van het kabinet naar toe gaan.  

Passions  in Lunteren?

In Lunteren was vorig jaar een variatie van The Passion te zien, inclusief een groot verlicht kruis op het Nieuwe Erf.

Dit jaar zijn er in een aantal kerken speciale concerten rondom Pasen, al dan niet geïnspireerd op de Matthäus Passion. Zo voert het gospelkoor Together op 18 maart een paasoratorium uit in de Oude Kerk, aanvang 19.30 uur.

Op zaterdag 1 april   is er een Passion-concert van het gospelkoor Joy for People. Aanvang 20.00 uur in de Maranathakerk. Het grote verlichte kruis zal dan ook in de Maranathakerk aanwezig zijn.

Complete   Matthäus Passion door Sursum Corda

Heel bijzonder is de complete uitvoering van de Matthäus Passion op zaterdag 1 april om 19.30 uur in de Bethelkerk. Uitgevoerd door de oratoriumvereniging Sursum Corda, die repeteert in Lunteren.

Er zijn dan twee koren van in totaal rond de 60 zangers, het kinderkoor van de koorschool Midden Nederland en twee orkesten, samengesteld uit leden van het Barok-orkest La Sorpresa en 6 professionele solisten. 

Het belooft een bijzondere en spectaculaire uitvoering te worden door zo’n 100 uitvoerenden!

 

Bronnen:

 – www.covsursumcorda.nl

 – www.dematthauspassion.nl

 – www.bachvereniging.nl

 – Foto: De Bongerd

Martijn Stöfsel

Lees hier de online krant van deze week.

 

 

 

 

Onverhuld: Systeemfout

‘Ongekend onrecht’, ‘Niet alles kan’, ‘Groningers boven gas’. De oplettende lezer, en dat bent u, zal direct herkennen dat het hier om de rapporten over respectievelijk de kinderopvangtoeslag, stikstofproblematiek en de aardgaswinning handelt.

Met in alle conclusies woorden als: schamen, nooit meer, falen, de burger is de dupe, kloof met de overheid en excuses. In de reacties van politici vandaag eigenlijk dezelfde woorden. Zou dit nu betekenen dat het nooit meer gaat gebeuren, dat de overheid dit voorkomt en inwoners niet meer in de modder duwt? Ik durf dat niet te zeggen en daar heb ik ook een reden voor.

Bij de kindertoeslagen en de gaswinning viel ook het woord systeemfouten. Voor mij was het systeem tot nu toe het computersysteem of vroeger het communistisch systeem. Nu wordt systeem gebruikt voor de overheidsmachinerie die vastloopt en de mensen begint te vermalen. Wie kan dat stoppen dan? Er is in de machine altijd wel een radertje of tegenwoordig chip die wel werkt en dan blijft het systeem nog wel iets doen.

In de Volkskrant las ik een interview met de medewerker van de Belastingdienst die een intern memo schreef dat het niet goed ging met die toeslagen en er risico’s waren op systeemfouten. Dat woord staat niet in het memo; maar dat kan nu worden gebruikt. Via het systeem werden toeslagen uitbetaald tot wel 2000 euro per maand. Logisch dat ouders dat geld nodig hadden als inkomen. De fout was niet de hoogte van de bedragen, want zo was dat in het systeem ingevoerd, de fout was het stopzetten en terugvorderen. De steller van het memo had aangegeven dat men moest terugvorderen als die bedragen onterecht zijn uitbetaald, maar op dat moment wel blijven uitkeren anders krijgen de mensen schulden. Klinkt logisch nu, want destijds had de Belastingdienst op z’n falie gekregen van de Tweede Kamer, omdat aan Bulgaren onterecht allerlei toeslagen waren uitbetaald. Het systeem kon politiek eenvoudigweg niet uitgezet worden.

Kan dat dan nu wel met stikstof? Het systeem zegt stikstof verminderen. Maar waar zit de knop om dat te doen en tegelijkertijd niet alleen boeren, maar ook bouwers en gemeenten ruimte te geven door te gaan met hun werk op het land of woningen te bouwen waar een schreeuwende vraag naar is? Die knop is er niet. Dus die boeren, bouwers en gemeenten beginnen zelf op knopjes te drukken om nog iets te kunnen. Vervolgens stapt een belangenorganisatie naar de rechter en die op zijn beurt vindt dat het ‘systeem’ vreemde geluiden maakt, drukt op een rode knop en stopt alles.

Wie kan een systeem bedenken dat altijd werkt, waar niemand onder lijdt, dat alle gestelde doelen haalt en waar iedereen heel lang dik tevreden over is?

Lees hier de online krant van deze week.

Lunterse beschouwinkjes: Van Lunteren naar de Hoge Veluwe, per trein?

Bijna was dat mogelijk geweest. In het begin van de vorige eeuw is er een uitgewerkt plan geweest om een spoorlijn aan te leggen van Lunteren naar Hoenderloo. Daarbij speelde handjeklap vanuit Kröller, de eigenaar van wat later het park de Hoge Veluwe zou worden, een rol. Uiteindelijk is die spoorlijn er nooit van gekomen, maar een nooit gebruikte halteplaats voor dit spoor en een verplaatste weg zijn er nog wel.

Spoorlijnentijd

In het begin van deze eeuw werden er overal in Nederland spoorlijnen aangelegd. Zo ontstond er ook een plan om een spoorlijn aan te leggen van Arnhem naar Apeldoorn, dwars over de Veluwe, via Hoenderloo. Al snel werd daarbij een zijlijn gepland die van Hoenderloo naar Lunteren zou lopen

Er werd een ‘Comité ter verkrijging en instandhouding van eene spoorwegverbinding tusschen Arnhem en Apeldoorn met een zijtak Hoenderloo-Lunteren’ gevormd. Dit comité ging zich beijveren voor de financiering van deze lijn. Daartoe werd contact gelegd met alle eigenaren van de grond van deze lijn, dat waren vooral de gemeentes. 

Gemeenteraad van Ede

Zo werd er in 1913 en 1914 in de gemeenteraad van Ede uitgebreid gesproken over hoeveel geld er ter beschikking gesteld zou worden voor deze spoorlijn van Hoenderloo naar Lunteren. Daarbij kwamen allerlei voorwaarden aan de orde. 

Zo kwam ter sprake dat men zonder overstappen naar Ede zou moeten kunnen reizen. Hierbij speelde vooral mee, dat men bang was dat anders de markt in Barneveld bevoordeeld zou worden ten koste van de markt in Ede. Ook werd besproken dat men -vanuit Lunteren- zonder overstappen via Hoenderloo naar Apeldoorn zou moeten kunnen reizen. Dit bleek technisch niet mogelijk, omdat de spoorlijn Arnhem-Apeldoorn ‘geëlektrificeerd’ zou worden en op de zijtak naar Lunteren zouden stoomtreinen gaan rijden. 

Dhr. Kröller en de weg tussen Otterlo en Hoenderloo

In deze tijd was dhr. Kröller bezig met het  verwerven van de stukken grond, die later de Hoge Veluwe zouden vormen. Dwars door zijn gebied liep de -nog steeds bestaande- maar toen openbare weg van Otterlo naar Hoenderloo, via boerderij de Pampel. Door deze openbare weg werd zijn terrein in tweeën gesplitst.  Kröller wilde hier echter een besloten jachtterrein van maken.  Daartoe wilde hij deze weg verleggen naar de noordgrens van zijn terrein.  Behalve de Kröller-Müllers had niemand anders belang bij de verlegging van deze weg. Om de gemeente Ede te paaien voor dit plan, bood Kröller  daarom -ook langs de noordgrens- van zijn park grond aan voor de aan te leggen spoorlijn Lunteren-Hoenderloo. Daarbij stelde hij wel als voorwaarde dat daar ook de nieuw aan te leggen, en door Kröller te betalen, weg van Otterlo naar Hoenderloo zou komen. Hij wilde ook met een  fors aandelenpakket deelnemen  in de nieuwe spoorwegmaatschappij ‘de Hooge Veluwe’, die de lijn zou exploiteren. De oude weg van Otterlo naar Hoenderloo zou dan aan de openbaarheid onttrokken kunnen worden en Kröller had dan zijn eigen besloten jachtterrein.

Loop van de spoorlijn

Er zijn diverse tekeningen van het mogelijke tracé van deze spoorlijn gemaakt. Voor de spoorlijn van Arnhem naar Apeldoorn is zelfs al een talud aangelegd, wat ter hoogte van Schaarsbergen nog te vinden is.

Halteplaatsen waren gepland bij Hoenderloo, de Hoge Veluwe (ter hoogte van de huidige dienstgebouwen), Harskamp (waar de legerplaats ook van zou profiteren) en De Valk (waar ook een laad-en losterrein voorzien was en wat ongetwijfeld en enorme economische boost zou beteken voor de buurtschap de Valk). Het eindpunt zou station Lunteren zijn.

Bouw van een halteplaats 

In deze tijd werd ook het jachtslot Sint Hubertus gebouwd met de nodige bijgebouwen, zoals stallen en woningen voor personeel. Deze stallen en woningen zijn later de dienstgebouwen van het nationaal park de Hoge Veluwe geworden. Vooruitlopend op de spoorlijn-plannen heeft het echtpaar Kröller-Müller hier ook alvast een halteplaats voor de trein laten bouwen. Deze halteplaats bestaat nog steeds! Dit gebouwtje is te vinden aan de westzijde van de binnenplaats van het huidige dienstgebouw. Deze halteplaats staat niet langs, maar haaks op de aan te leggen spoorlijn. Waarschijnlijk om esthetische redenen. 

Hoe ging het verder met de spoorlijn en de weg?

De spoorlijn is er, vanwege financieringsproblemen, uiteindelijk nooit gekomen: niet van Arnhem naar Apeldoorn, noch van Hoenderloo naar Lunteren. Door de toezeggingen van dhr. Kröller, om financieel fors bij te dragen aan deze spoorlijn, heeft hij de gemeenteraad van Ede wel zover gekregen dat ze in hebben gestemd met zijn plan om de weg van Otterlo naar Hoenderloo naar de noordgrens van zijn terrein te verleggen. Daar vinden we nog steeds deze weg tussen het schietterrein Harskamp en de Hoge Veluwe. Deze weg was er niet gekomen, zonder de  door Kröller toegezegde financiële bijdragen voor de nooit gekomen  spoorweg. 

Bronnen:

– Notulen gemeenteraad Ede van 9 september 1913, 25 oktober 1913 en 16 februari 1914 

– Haak en Hofman (1995). De Hoge Veluwe in de 19e eeuw.

Met dank aan Roel van Amerongen en het Gemeentearchief Ede

Martijn Stöfsel

Lees hier de online krant van deze week.

 

 

 

 

Onverhuld: Het juiste midden 2

Nogal wat reacties op mijn vorige column met hetzelfde onderwerp. Die ging over de theoretische wijsheid en de praktische wijsheid van Aristoteles. Kern was: we hebben veel theoretici en weinig doeners. En als die laatste wat doen (hun werk dus), dan lopen ze de kans dat wanneer het maar iets misgaat controleurs van media tot politici hen aan de schandpaal nagelen. 

De reactie is dan helaas, dat niemand meer wat doet en durft. En zo zit er tegenwoordig nogal wat muurvast in de maatschappij. We hebben geld, we hebben plannen te over, maar niemand kan of durft ze uit te voeren, want de zeis staat gereed. En dat van groot (stikstof, energie, wonen, natuur) tot klein (het mag niet van mijn baas).

Ik liet de reacties die ik kreeg op mij inwerken en mijn conclusie was dat ik die kreeg van de theoretici, de plannenmakers dus en de doeners, en helemaal niet van de controleurs. 

Een plannenmaker voelde zich aangesproken en vertelde; ik wil ook niets liever dat mijn plan uitgevoerd kan worden, maar mijn opdrachtgever die ook mijn controleur is wil meerdere varianten zien en dan nog een de voor- en nadelen van alles bespreken. En zo zijn we al een jaar bezig. Er is nu een second opinion gevraagd. Het ligt weer al een tijdje stil.

Een doener vertelde mij dat hij het pijnlijk vindt dat hij zijn werk niet goed kan doen. Ik mag de gegevens niet raadplegen van degene die deze gegevens controleert en als ik het wel doe krijgt mijn werkgever een boete of een naar stukje in de krant. Ik lever dus noodgedwongen half werk en dat frustreert me.

De sleutel ligt dus bij de controleurs, die vaak ook nog eens opdrachtgever zijn. En zoals gezegd die reageerden tot op heden niet.

Nu ben ik zelf ook wel eens opdrachtgever en moet ik het controleren. Ik ben, zoals u leest, al met mijzelf hierover in gesprek. Nu al die andere controleurs nog. Reacties mogen.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Het juiste midden

De rechtstaat werd ooit bedacht om de burgers te beschermen tegen de overheid. Geen willekeur mogelijk van dictators. Daarna kwam de verzorgingsstaat om de burgers te ondersteunen met uitkeringen en pensioenen. 

In welke staat leven we nu? Je zou bijna denken dat de rechtstaat weer nodig is om de problemen in de uitvoering van de verzorgingsstaat te ondervangen. Goed voorbeeld hiervan is de Toeslagenaffaire. 

En dan berijd ik weer mijn stokpaard; de uitvoering, daar gaat het mis. Daarmee wijs ik niet meteen naar de uitvoerders, maar ook naar politiek en beleid. Maken we het niet te ingewikkeld om het uit te voeren? 

Ja, dat doen we en vooral omdat er met theoretische kennis wordt gewerkt. We hebben het over regie, expert, opgave en proces. Maar we hebben het niet of nauwelijks over praktisch handelen en werken.

De bekende filosoof Aristoteles wist dit al. Griekse bouwmeesters braken zich destijds het hoofd over hoe zij gelijke ronde torens konden bouwen. Dat was te berekenen, maar hoe krijg je dat uitgevoerd. Op een dag liep Aristoteles op een bouwplaats en hij zag daar een arbeider lopen met een stuk lang lood. De wijsgeer vroeg ‘wat doe je daar mee.’ Waarop de werker liet zien dat hij dit rond de stenen van de eerste toren legde en die ronde vorm voor de volgende toren gebruikte. Alle theorie werkte niet, praktische wijsheid, dat was de oplossing.

Het juiste midden ligt tussen theorie (regels, regels, regels) en praktijk (hart, hoofd, ervaring, intuïtie). U weet natuurlijk al waar mijn voorkeur ligt.

Waarom doen we dat niet dan? Simpelweg omdat het niet past in onze systemen. Degene bovenaan de hiërarchie, en of dat nu de chef is of het kabinet, zal altijd de regels hanteren omdat men daar uiteindelijk op afgerekend wordt. Is het niet door een parlement, onderzoekscommissie, de rechter, de Europese Unie, dan zijn het wel de echoënde media die je aan de schandpaal nagelen, wanneer er een uitzondering wordt gemaakt.

Ga het volgende eens bij uzelf na (heb ik van Aristoteles). De lezer van deze columns schat ik in als mensen die anderen wel eens geholpen hebben. Was dat succesvol omdat u de regels volgde of uw hart en intuïtie? Ik denk het antwoord te weten.

Lees hier de online krant van deze week.

Dorpsraad Lunteren: ‘Dat doet ie anders nooit…’

Het is een bijzonder voorrecht dat alle inwoners van Lunteren eigenaar zijn van het mooie Luntersche Buurtbosch, nadat notaris van den Ham dit stuk natuur in 1912, na zijn overlijden, aan Stichting Het Luntersche Buurtbosch schonk.

Dagelijks kunnen we wandelen, sporten en ontspannen in dit prachtige bos. Zeker in Corona tijd wisten velen de weg naar het bos te vinden.

Echter, de natuur op de Veluwe, ook in Lunteren, heeft te lijden onder haar populariteit. De natuur rond Wolfheze bijvoorbeeld heeft zo te lijden onder haar populariteit bij wandelaars, dat Natuurmonumenten paden gaat afsluiten om meer rust te creëren voor dieren.

We kunnen samen voorkomen dat kostbare en kwetsbare natuur verloren gaat door ons o.a. te houden aan simpele regels, zoals bijvoorbeeld het aanlijnen van honden in gebied waar dat verplicht is. Regelmatig jagen honden het wild op, met als gevolg dat de boswachter nog niet zo lang geleden een zogende reegeit moest afschieten die door honden was aangevallen. Loslopende honden kunnen ook broedende vogels verstoren of andere honden aanvallen met alle gevolgen van dien. De reactie van de eigenaar is veelal: ‘dat doet ie anders nooit…’ Maar de gevolgen van loslopende honden die toch niet onder appèl staan kunnen dus ernstig zijn!

Niets menselijks is ons vreemd; ruiters die niet op de aangelegde ruiterpaden rijden en mountainbikers of wandelaars die zich eveneens buiten de aangewezen paden begeven verstoren de kwetsbare natuur. Automobilisten of quad rijders die op bospaden rijden waar een inrijverbod geldt en ga zo maar door. 

Ook zwerfafval tast de natuur aan, papieren zakdoekjes liggen her en der in het bos verspreid evenals lege blikjes frisdrank, plastic afval, ja zelfs lege kratten met bierflessen of afgedankte huisraad kun je aantreffen in ons bos. 

Het is een triest gegeven dat de maag van veel vogels vol met plastic afval zit, waardoor zij uiteindelijk sterven…

Wij kunnen als inwoners van Lunteren samen het goede voorbeeld geven, door op een verantwoorde manier om te gaan met onze mooie natuur, zodat ook volgende generaties van deze prachtige groene erfenis van notaris van den Ham kunnen genieten.

En t.a.v. het afval ‘doet ie het dan een volgende keer misschien wel’… het wordt mee naar huis genomen en in de container gegooid; da’s dan weer mooi meegenomen!

Bestuur Dorpsraad Lunteren

Lees hier de online krant van deze week.

Column René Verhulst: Zorgen en voornemens

Net voor de jaarwisseling meldt het Sociaal Cultureel Planbureau dat in 10 jaar tijd de tevredenheid over het functioneren van de democratie nog nooit zo sterk is gedaald. Men is tevreden over de democratie, maar niet over wie het uitvoeren. Politiek plus bestuur staan met economie en wonen in de top drie van meest genoemde problemen. Daarna volgen onder meer armoede en klimaat. Immigratie en integratie staan in de problemenlijst op een gedeelde negende plaats, met zorg en ouderenzorg.Het is wel eens anders geweest. Immigratie, veiligheid, zorg en armoede domineerden lang de top van zorgen van mensen. Economie op twee, met de inflatie en stijgende prijzen kan ik mij voorstellen en op drie wonen, hoe krijg ik een huis, ook die is te plaatsen.

Nu dan de democratie op 1. We voelen ons niet gehoord, de overheid doet maar. Ik trek me dat aan en liep er die dag over te peinzen. Tot ik in het NOS-journaal interviews zag over dat onderzoek. Het ging inderdaad om de uitvoering, degenen die met elkaar de democratie gestalte geven. Gewone mensen gaven aan dat ze dat geschreeuw tegen elkaar niets vinden, het gaat niet om politici zelf, maar om je werk voor de samenleving. Bedenk oplossingen, kom tot iets met elkaar in plaats van recht tegenover elkaar te staan, te polariseren. Misschien krijg je niet 100% je zin, maar is dat 60%, dat heb je toch wat in plaats van niets. 

Maar lever maar eens iets in voor een ander, het blijft lastig.Over uitvoering, beter gezegd dienstverlening, gesproken. Heeft u de nieuwe radiospot van de apothekers gehoord? Zij krijgen met gewijzigde regels te maken en vragen begrip aan hun klanten, dat die niet boos worden bij de balie. Men krijgt steeds meer met agressie te maken, in de apotheek dus… Ook dat geeft zorgen, in deze eerste column van het nieuwe jaar zeg ik; zeker zorgen, maar zet die om in voornemens als je er zelf wat aan kan veranderen.

Lees hier de online krant van deze week.

Column René Verhulst: Zorgen en voornemens

Net voor de jaarwisseling meldt het Sociaal Cultureel Planbureau dat in 10 jaar tijd de tevredenheid over het functioneren van de democratie nog nooit zo sterk is gedaald. Men is tevreden over de democratie, maar niet over wie het uitvoeren. Politiek plus bestuur staan met economie en wonen in de top drie van meest genoemde problemen. Daarna volgen onder meer armoede en klimaat. Immigratie en integratie staan in de problemenlijst op een gedeelde negende plaats, met zorg en ouderenzorg.Het is wel eens anders geweest. Immigratie, veiligheid, zorg en armoede domineerden lang de top van zorgen van mensen. Economie op twee, met de inflatie en stijgende prijzen kan ik mij voorstellen en op drie wonen, hoe krijg ik een huis, ook die is te plaatsen.

Nu dan de democratie op 1. We voelen ons niet gehoord, de overheid doet maar. Ik trek me dat aan en liep er die dag over te peinzen. Tot ik in het NOS-journaal interviews zag over dat onderzoek. Het ging inderdaad om de uitvoering, degenen die met elkaar de democratie gestalte geven. Gewone mensen gaven aan dat ze dat geschreeuw tegen elkaar niets vinden, het gaat niet om politici zelf, maar om je werk voor de samenleving. Bedenk oplossingen, kom tot iets met elkaar in plaats van recht tegenover elkaar te staan, te polariseren. Misschien krijg je niet 100% je zin, maar is dat 60%, dat heb je toch wat in plaats van niets. 

Maar lever maar eens iets in voor een ander, het blijft lastig.Over uitvoering, beter gezegd dienstverlening, gesproken. Heeft u de nieuwe radiospot van de apothekers gehoord? Zij krijgen met gewijzigde regels te maken en vragen begrip aan hun klanten, dat die niet boos worden bij de balie. Men krijgt steeds meer met agressie te maken, in de apotheek dus… Ook dat geeft zorgen, in deze eerste column van het nieuwe jaar zeg ik; zeker zorgen, maar zet die om in voornemens als je er zelf wat aan kan veranderen.

Lees hier de online krant van deze week.

Column René Verhulst: Stofvlokje

Archeologen kunnen aan de hand van opgravingen goed bepalen hoe er in de oudheid werd geleefd. Wat werd er gegeten, welke dieren werden er gehouden en welke grafrituelen waren er. Om maar eens iets vrolijks te noemen. Maar ook ziektes en veldslagen laten hun sporen achter. Ook kun je zien hoe de samenleving was georganiseerd, zelfs of er een vorm van democratie was.

Hoe kan dit laatste dan, vraagt u zich af. Notulen van vergaderingen van een paar duizend jaar geleden bestaan er echt niet meer. In Midden-Amerika zijn steden ontdekt van duizenden jaren voor het begin van de jaartelling, dus ook nog ver van voor de Inca’s en de Azteken. Sommige van die steden hadden een paleis of een groot versterkt huis op een strategische plek, meestal hooggelegen, dan was er een koning of een militair heerser. Dan was ook ongeveer het einde van zo’n tijdperk te zien aan de hand van verwoestingen, brandlagen of menselijke resten met verwondingen. Andere steden hadden geen centrum van de macht, maar een grote hal waarin men bijeenkwam. Die hal lag in het midden van zo’n stad en er leidden brede straten naar toe. Dat in tegenstelling tot die paleizen die lastig toegankelijk waren gemaakt. Zelfs waren er kleinere hallen in wijken, naast die centrale hal. Dat soort samenlevingen hielden het veel langer vol, veel minder conflicten. Belangrijkste agendapunten waren toen de voedselvoorziening en de opslag en de verdeling er van. Eigenlijk een voorloper van de politiek nu die het meeste gaat over de verdeling van schaarse middelen. Maar toen was er nog geen geld.

Ik vind het een fascinerend verhaal. Zeker als je bedenkt dat wij in die tijd nog als jagers in dierenvellen rondliepen en er elders al beschavingen met landbouw en handel waren.Ik wil nu niet naar onze huidige beschaving, als ik die nog zo noemen mag. Wat zou men van ons vinden als Ede over 8000 jaar wordt opgegraven? Het Raadhuis, een burcht of een baken van de democratie door al die wegen die er naar toe leidden. Het station, waar waren die rails voor. Het Landmark op de Ginkelse Heide, waar diende dat toe. Windmolens, zonnepanelen, een Sherman tank. Het prikkelt de fantasie aan alle kanten, maar ook het besef dat wij maar een stofvlokje in de tijd zijn. En dat we die tijd dat we er zijn zo goed mogelijk en democratisch met elkaar moeten gebruiken want dan blijft de maatschappij langer in stand. Opgegraven resten van pakhuizen met graan versus gevonden doorboorde schedels, het scheelde honderden jaren.

Lees hier de online krant van deze week.

Column René Verhulst: Oudere mannen

Aangezien ik zelf zo’n man ben durf ik er wel over te schrijven. Schrijvers die uit het gezichtspunt van een 18-jarig meisje een verhaal bedenken of stukjesschrijvers die giswerk als waarheden brengen, dat is wel erger.Het gaat in de column wel over oudere mannen in de Spaanse stad Valencia, want daar was ik laatst een paar dagen. In een levendige en bedrijvige wijk. Veel winkels, horeca en oude en nieuwe appartementsgebouwen. In de ochtend domineren die oudere mannen het straatbeeld, met hondjes, maar ook joggend en boodschappen halend. En veel gewoon aan het werk. 

Ze lopen rond met een multomap waarin zij aantekeningen maken, precies zoals ik ook al jaren doe. En ze vergaderen tijdens het ontbijt op een terras of in een restaurant. Dat deed ik die dagen ook, althans ontbijten. Goedkoper dan in het hotel, we blijven Nederlander natuurlijk. Aangezien Spanjaarden nogal luid praten en die tafeltjes dicht op elkaar staan kon ik de gesprekken een beetje volgen. Een architect die met de aannemer een verbouwing doorneemt van een pand in de buurt. Een vertegenwoordiger in kerstartikelen die een winkelier over de laatste trends informeert. Een chauffeur van een Coca-Cola auto die net met de steekwagen de kratten heeft uitgeladen en in het café heeft gezet. Hij drinkt nog een café solo met de eigenaar en bespreekt het voetballen (Valencia verloor nipt van Barcelona). Een goed gesoigneerde heer brengt zijn kleding naar de stomerij en weer een andere parkeert zijn scooter in het verplichte vak pakt zijn broodtrommel mee en verdwijnt in een kantoor.

Oudere mannen, ze tellen mee!

Lees hier de online krant van deze week.