Onverhuld: Agenten gevraagd (8-12 jaar)

Cybercriminaliteit, u weet waarschijnlijk wat het is. Gehaaide lieden die voorheen uw schoorsteen wilden vegen, uw gevel behandelen met een wondermiddel of u vertelden dat er een gat in het dak zit en daarvoor cash vooruit betaald wilden worden. Dat soort figuren benaderen u tegenwoordig online.

Ook voor woekerprijzen dat gat in het dak repareren gebeurt nog steeds en er zijn helaas meestal kwetsbare ouderen die erin trappen. Ik heb het zelf van nabij meegemaakt en een machteloze woede maakt zich meester van je. ‘Ja, het was zo’n aardige man.’

Ook wanneer iemand belt en om uw pincode vraagt. De bank doet dit nooit, maar de smoezen zijn zo goed, die man of vrouw is zo vriendelijk en meewerkend dat ook hiermee slachtoffers gemaakt worden. De ellende is niet te overzien.

De politie heeft een speerpunt gemaakt van het bestrijden van cybercriminaliteit. Gelukkig heeft dat tot aanhoudingen geleidt, maar de politie roept de hulp in van kinderen om het nog beter te kunnen doen. Vandaar de kop van deze column. Want kinderen in de leeftijd van 8-12 jaar zijn vaak (nog) handiger op het internet dan hun ouders of grootouders.

Hackshield is een speels online programma waarin je alles kan leren over hackers en veilig internetten. Je wordt een Cyber Agent die niet alleen jezelf, maar ook je familie kan beschermen. Kijk eens of lezer van deze column laat de leeftijdsgroep zoeken op Hackshield of meteen op nl.joinhackshield.com. In Nederland zijn er al meer dan een half miljoen spelers. Op het moment dat ik dit schrijf in Ede nog maar 300. In Apeldoorn al 500 en er zijn kleinere gemeenten met meer dan 1000 Cyber Agenten. Meld je aan, er wordt op jullie gewacht!

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Mierenslag

Erik of het klein insectenboek is een meesterwerkje van de door literatoren nog steeds ondergewaardeerde schrijver Godfried Bomans. Ik heb het een paar keer gelezen en het verveelt nooit.

Bomans had iets met insecten en zag zichzelf in het kleine fantasierijke jongetje Erik Pinksterblom. Als die niet kan slapen stapt hij op een avond een schilderij met een herder, schapenweide en insecten binnen; het is een droom met een allegorische voorstelling, de insecten staan symbool voor karakters en de maatschappij. Bomans had in de jaren ‘30 al stukjes geschreven over insecten en bundelde die in 1941 tot het boekje. De wespen die bijen verachtten zijn duidelijk Nazi’s, de hommel die zegt filosoof te zijn staat versteld van de schoolboekenkennis van Erik over insecten. Als Erik dat allemaal vertelt durft geen insect meer het instinct te volgen en loopt alles verkeerd. Hoe boeken of een theorie het normale gedrag kunnen beïnvloeden. Hoewel sociale media nog lang niet bestonden, toen al.

Met de mieren kan Erik het goed vinden. Het nijvere volkje brengt hem naar de rand van het schilderij, want het jongetje wil er uit. Maar de mieren stuiten op een andere soort mieren en er ontbrandt een veldslag. De Tweede Wereldoorlog was in volle gang.

Waarom kom ik ineens met dit boekje aanzetten? Ik was bij het mierenreservaat in Bennekom op het ‘kleine heitje. Inmiddels 29 mierensoorten bouwen daar indrukwekkende mierennesten. Ik deed wat promotiewerk voor vrijwilligers, want die zijn nodig om de overal opschietende vuilboompjes te rooien, het moet wel een heitje blijven.

En dan terug naar het juweeltje van Bomans. Van de leden van A Rocha Bennekom hoorde ik dat een mierensoort de koningin van een andere kolonie vermoordt om die kolonie over te nemen. Maar niet nadat zij de oorspronkelijke bewoners het nest laten afbouwen. Bijna een hybride oorlogsvoering. Bomans was zijn tijd ver, ver vooruit.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: De waarheid is daarbuiten

Met het college van B&W naar een proefboring voor aardwarmte in het Binnenveld. Je doet het niet elke dag. De enorme boortoren die er staat kun je niet missen en tekent zelfs de skyline van Veenendaal. Via een weg van rijplaten kom je naar de locatie. Ik krijg meteen associaties met de legendarische serie The X-Files (11 seizoenen) met FBI agenten Mulder en Scully die zich bezig houden met onopgeloste en onverklaarbare zaken. Die kwamen ook op dat soort plekken en troffen dan ‘killer bees’, sporen van buitenaards leven of een of ander door de overheid verdoezeld laboratorium aan. Het succes van de serie was gebaseerd op het wantrouwen dat de Amerikanen hadden tegen hun overheid. En dat werd iedere keer weer bewezen, in de serie. De tagline was ‘the truth is out there’, vandaar de titel van deze column. Hier is het gelukkiger eenvoudiger. Hoe dieper in de aarde, hoe warmer het is. Op 2 tot 3 km diepte zit warm water met een temperatuur tussen de 70 en 100 graden Celsius. Als dat water in doorlatende aardlagen zit, bijvoorbeeld poreus gesteente, kan het opgepompt worden en bovengronds gebruikt worden voor verwarming van huizen en bedrijven. Het afgekoelde water wordt weer  teruggebracht in de ondergrond waar het vanzelf door de aardkern weer kan opwarmen. Geothermie, zo heet het, is een duurzame energiebron. Nieuw is het niet. In Parijs wordt aardwarmte al sinds 1969 toegepast. Meer dan 50 warmtenetten voorzien ongeveer 250.000 huishoudens in de stad en bijbehorende regio van warmte.

Het Binnenveld ligt in een deel van Nederland waar de kans op dit warme water groot is, dat hebben echo’s laten zien. De proefboring gaat tot 1200 meter en de opgehaalde monsters worden vervolgens bekeken. Wij zagen de boor dieper gaan en een smurrie van stenen, modder en water naar boven komen. Rond de hele locatie ligt trouwens een goot die al het water opvangt. De installatie de bemenst wordt door Oostenrijkers heeft al op meerdere plekken in het land gestaan. Over enkele weken wordt alles afgebroken en ligt daar de naakte akker weer. Net als in die X-Files aflevering waar Mulder ergens op het platteland bij een paar huizen een mysterieuze plek ontdekt en er lijkt een geheime broeikas of iets dergelijks gestaan te hebben waar met snelgroeiende gewassen werd 

geëxperimenteerd door een geheime instantie van de overheid. Mulder gaat hulp halen en bij terugkomst blijkt er niets meer van te zien zijn. Zo zal het straks ook in het Binnenveld zijn. Hopelijk is er dan wel sprake van een geslaagde proefboring en kan er op een productielocatie warm water voor energiegebruik worden opgepompt. Het is daarbuiten te vinden! 

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Bekende Nederlander

Bekende Nederlander zijn (ik ben dat niet trouwens) heeft zo zijn voor- en nadelen. Alhoewel als je dat bent dan zie je, denk ik, meer die voordelen. 

Nu heb je die BN’ers in soorten en maten. Er is een categorie die het gewoon is en er mee leeft, het liefst zo min 

mogelijk publiciteit. Zij hebben verder ook niets nodig, leven hun eigen leven, vaak samen met anderen in deze categorie. Ze kunnen het zich veroorloven, geen bestemming te ver, geen boot te klein. Golfhandicap van 10 of lager, kortom een luxe leven, het zij hun gegund. En zolang je geen rare dingen doet blijf je in deze categorie. Gaat het mis, dan kun je diep vallen.

Dan hebben we een groep die het bijna is of het net geworden is. Dat wordt lastiger, je moet alles doen om in die hogere categorie te komen en dat is hard werken. Je moet naar talkshows, meedoen in populaire programma’s zoals reizen over de hele wereld, detective zijn, orkesten dirigeren, afijn ik kijk er nooit naar, maar de aankondigingen zijn niet te missen. Dat is echt hard werken, maar met één vrees: BN’er te blijven. Diep vallen kun je niet, maar een struikeling en je hoort er niet meer bij; rampzalig, je moet weer als gewoon mens boodschappen doen, fietsen en een huisje zien te huren in Zoutelande.

Waarom kies ik nou voor dit onderwerp. Niet uit jaloezie of iets dergelijks, ik leef maar liever gewoon. De reden is dat ik de aankondiging van een tv programma zag dat BN’ers van die tweede categorie zich laten opsluiten in de gevangenis en dan kunnen hun ervaringen gefilmd worden. Er zat zelfs een kamerlid bij. De gevangenis! Cellentekort, gevangenen moeten eerder vrijgelaten worden, er zijn geen bewakers. En je dan laten fêteren en spelen in de gevangenis. Waar zit je gevoel? Ga naar Bhutan of Laag-Patagonië, voor mijn part Hawaï, maar in een cel gaan zitten voor je eigen uptown-ambities, terwijl we in Nederland zoveel problemen hebben op dit vlak, dat snap ik niet.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Vastloper

Voor wie met techniek en motoren te maken heeft of had, is een vastloper slecht nieuws. Wanneer je een brommer opvoert dan kan de cilinder te heet worden door te weinig koeling of smering en dan zet de zuiger, die op en neer gaat in de cilinder zich vast in de wand ervan. En als je zo’n vastloper hebt en je brommer in de schuur moet laten staan, vanzelf gaat die het niet meer doen. En dan weet je dat de boel vastgelopen is en dat het geld gaat kosten. Ook bij machines kan dat gebeuren, vandaar dat regelmatige controles en onderhoud lonen. Ooit had ik die ervaring met dit manco, overigens niet de brommer opgevoerd, maar dit probleem lost zichzelf niet op. Ik heb ervan geleerd, meteen actie ondernemen. Vastlopen, dat dreigt voor ons als gemeenten op een paar gebieden. Niet door slecht onderhoud of het opvoeren van onze beleidsmaatregelen. Cruciale 

onderdelen van de economie draaien bijna vast, mengsmering helpt niet meer. De noodkreet uit Rotterdam kwam vorige week. De wereldhaven krimpt, want men loopt vast op stroomgebrek (netcongestie) en de waterstofoplossingen 

komen ook niet van de grond. Diezelfde kreet is uit de Regio Foodvalley al 

menigmaal geslaakt. Mensen zoeken een huis, bedrijven willen zich hier 

vestigen en boeren die willen investeren weten niet waar ze aan toe zijn, wat er kan en wat er mag. En dezelfde onzekerheid heb je als je zou willen stoppen.

De gemeente loopt al lang met de oliespuit rond, vijlt een uitlaatpoort van de cilinder uit, maar dat kun je niet blijven doen. Waren het vroeger files, te dure grond of een gebrek aan arbeidskrachten, nu is het stikstof en netcongestie. 

Ik zag een interview met een geitenhouder in Brabant die meer luchtwassers aan zijn schuur wil hangen, maar een vergunningaanvraag daarvoor heeft geen zin omdat het rijksbeleid onduidelijk is. Door een recente uitspraak van de rechter liggen 500 vergunningaanvragen bij de provincie op de plank omdat het 

ministerie niet weet hoe die uitspraak te interpreteren. De gemeente kan 

vertellen waarom het niet kan, maar aangeven wat er dan wél kan is onmogelijk.

Bij een vastloper kun je lang met elkaar praten over oplossingen, maar er is er maar één en dat is vervanging van wezenlijke onderdelen en dat zo snel 

mogelijk.Dat laatste weten ze in Den Haag ook, maar als je het oneens blijft over welke onderdelen dan of alleen de zuiger vervangen dan red je het niet. De brommer trap je dan echt niet aan en de machine krijg je niet aan het draaien. 

Moet er dan meer geld tegenaan gegooid worden? Dat is te makkelijk, op die terreinen die ik noemde gaat het vooral om de politieke wil en vervolgens de uitvoering om oplossingen te krijgen. Praatjes vullen geen gaatjes, papier is geduldig, daden zijn nodig. Daar zullen vuile handen voor gemaakt moeten worden, maar die krijg je altijd bij een vastloper. Er is behoefte aan besluiten, aan daden, dan pas kunnen we als gemeente verder op terreinen waar dat echt nodig is.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Afscheid nemen

Historicus René van Stipriaan neemt in een recent pamflet afscheid van het oude Nederland. Populisme en het gebruik, eigenlijk misbruik, van social media werken volgens hem verharding en geweld in de hand. Volgens hem was een klein voorbeeld (nog maar) de rellen rond de supporters van Maccabi Tel Aviv in Amsterdam. Een mini-oorlog snel opgehitst door social media.

Hij betoogt dat de komst van internet en de rol van social media lang onderschat zijn. Iedereen kan er alles op smijten en kan bijna nooit ter verantwoording worden geroepen. Je kunt je verhaal in een paar seconden aanpassen, reacties die je niet bevallen weghalen en zaken doorgeven aan anderen die er nog een schepje bovenop doen. Het wordt geslikt als zoete koek. In een papieren krant kan dat niet zo makkelijk en programma’s op radio of televisie waar je kritisch ondervraagd kan worden zijn er steeds minder of weten niet eens wie er achter de berichtgeving zit. 

Inmiddels heet dat in de VS de traditionele media ofwel nepmedia omdat zij feiten checken en die niet verwarren met meningen; een omgekeerde wereld.

Voormalig Twitter is een riool van verdachtmakingen volgens Van Stipriaan en op internet kun je heel makkelijk anoniem dreigen en desinformatie verspreiden. Zijn boodschap is dat door het ontstaan van deze onrust er een nieuwe politiek model, een dictatuur gaat komen als die er al niet is. 

Eerder schreef ik al een column naar aanleiding van het boek Alkibiades waarin Ilja Leonard Pfeijffer het verval van de democratie tot een dictatuur beschreef. En dat was bij de oude Grieken, die hadden veel, maar geen social media. Het kan dus en nog veel sneller dan toen.

Is dit doemdenken? Van Stipriaan krijgt die vraag en zegt, ik denk dat ik begrijp wat er aan de hand is en ik werd er alleen maar onrustiger van.

Die onrust heb ik ook en als ik er met mensen over praat bemerk ik onbestemde gevoelens.

Toch weiger ik doemdenken. De eerste auto werd als een monster gezien, 

internet heeft de wereld bij iedereen binnengebracht, contacten versterkt en nieuwe inzichten opgeleverd.

Ik vind afscheid nemen altijd moeilijk. Geef mij maar die papieren krant op tafel met journalisten die niet feitenvrij schrijven. Een doemdenker ben ik ook niet, er zijn altijd meer redelijke mensen dan je denkt. Het is een uitdaging voor de maatschappij om op populistische politiek, die niet altijd slecht is te reageren.

Blijf opkomen voor je idealen, vooral tegen degene die deze niet hebben en alleen de eigen belangen van macht en geld nastreven.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Bijzondere ontmoetingen

Met bewondering kijk ik altijd naar de foto’s van wild en vogels die een fotograaf of mede columnist Michael de Vries weet te schieten. Een roedel herten aan de bosrand, een ijsvogel of een hop. Waarom zie ík die nooit? Ik weet het, je moet er voor uit bed, je moet de plekken weten, goed kijken, goed luisteren en geduld hebben. En van tevergeefse missies in de natuur hoor je natuurlijk niets.

Een tijdje terug tijdens een wandeling liep ik ook naar wild te speuren. Niet veel andere wandelaars in de buurt, ook achterom kijken en bij open plekken even blijven staan. Dat laatste deed ik en uit een ooghoek zag ik iets grijs op een paar honderd meter. Geen ree of zwijn want die zijn bruin en een vos is ook donkerder en kleiner dan wat ik zag. Ik keek beter en ja, een grote wolf. De wolf draaide zich net om, had mij blijkbaar gezien, en met een rustige tred verdween het dier in het lange gras. Ik bleef nog lang kijken of de wolf niet verderop ergens opdook, maar dat was niet het geval. Toch wel groter die wolf dan ik dacht. Een mooi moment. 

Ik weet ook nog van mijn oogcontact met een vos die in een ren voor mijn auto op de Raadhuisstraat mij recht aankeek en verdween in de struiken. Een herinnering was ook die keer dat ik midden in de nacht op een Franse camping aan de Loire naar de wc liep en er een enorme uil boven mijn hoofd scheerde, wat een grote vogel. En in deze serie de laatste bijzondere ontmoeting was die voor de kust van Ierland met een dwergvinvis, een kleine walvis die op een meter of veertig voor de boot even boven water kwam. Maar daar hadden we ook drie uur naar gespeurd. Ik zie het nog voor me.

Moraal van dit verhaal, voor bijzondere ontmoetingen moet je tijd en geduld hebben en moeite doen, maar dan heb je ook wat. Is het eigenlijk met mensen ook niet net zo? Wanneer je even wat investeert in een ander dan krijg je er ook wat voor terug. Dit was vrij vertaald mijn nieuwjaarsboodschap. Kijk naar die ander, wat beweegt die, wat kan je voor hem of haar doen of niet. Be

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: De ellendigen 2

Hopelijk heeft u het einde van mijn vorige column nog vast. De ontsnapping in het boek Les Miserables van Victor Hugo via de riolen onder Parijs. Waarschuwing voor wie niet geïnteresseerd is in details, die staan wel in deze column. Maar dat komt omdat schrijver Hugo ook van de details is. Omdat die er soms toe doen!

In december daalde ik in de Lichtstad af in de riolen, er is een heus museum aan gewijd, niet zover van de Eiffeltoren. Voor uw gemoedsrust misschien, je staat een meter of zes onder de grond langs buizen en kanalen met stromend water, maar daaruit is het menselijk afval al gescheiden, ik zal u niet vertellen wat men daar van maakt. Wat je ziet en ruikt lijkt op het water, voor wie dat nog kent, dat je vroeger in de afwasteil overhield.

Waarom spelen dan de riolen zo’n belangrijke rol in het boek en schrijft Hugo een bladzijde over de inspecteur van Openbare Werken Bruneseau. Pas in het museum begon mij dat te dagen. Deze inspecteur stapte rond 1800 naar Napoleon en zei als je echt wat wilt doen aan de miserabele omstandigheden van de mensen in Parijs, dan moet je niet alleen fraaie boulevards bouwen, maar mij ook riolen laten aanleggen. En zo kwam er 30 kilometer riool onder de stad, zelfs voorzien van straatnamen. 

Een halve eeuw later in 1848 zijn wanneer de barricaden vallen, de riolen de redding van twee hoofdpersonen uit het boek die zo weten te ontsnappen en pleegt Javert (de meedogenloze) zelfmoord door uit het riool in de rivier de Seine te springen.

In het boek zijn we ruim na Napoleon en vechten de republikeinen tegen burgerkoning Louis Philippe en tegen zichzelf, zoals Victor Hugo zegt. Daarom twijfelt ook Javert aan de wet die hem voorschrijft de goede Jean Valjean te arresteren. En staan ook de militairen iedere keer in dubio bij hun optreden, tot toch weer een commandant hen opdraagt te vuren. Zo is het boek universeel en actueel tegelijk als het om de omstandigheden van gewone mensen in conflicten om macht gaat. Victor Hugo vond Napoleon een groot man die veel successen had, maar uiteindelijk ten prooi viel aan zijn eigen tegenstrijdigheden en fouten. We maken allemaal fouten, we moeten er van leren in plaats van anderen de schuld ervan te geven. Een mooie overdenking voor 2025.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: De ellendigen

Je hebt wel eens van die wensen die je zelf in vervulling kan laten gaan. Voor mij was dat een voorstelling van Les Misérables, in het Frans en in Parijs.

Voor wie het niet weet, Les Mis is een boek van een van de grootste schrijvers ooit, Victor Hugo. Het speelt rond 1830 en legt de nadruk op de ellendige omstandigheden waarin gewone mensen toen leefden. Parijs was alleen decor.

Natuurlijk is hij ook bekend van het boek ‘De klokkenluider van de Notre-Dame’, een romantisch verhaal, maar het was bedoeld als een aanklacht tegen de slechte staat van onderhoud van de kathedraal.

Alsof het een concert van de Rolling Stones betrof opende ik elke dag de website van het Théatre du Châtelet voor kaartjes voor de altijd uitverkochte voorstelling. Er waren kaartjes, maar dan zag je niks. Pleister op de wonde dat die 12 euro kostten, maar dat toch niet. Ik belde zelfs met de kassa en daar kreeg ik de tip te blijven kijken, want er waren met regelmaat scholen die kaarten teruggaven. En zo twee kaarten bemachtigd, ongeveer tegen het dak van het theater en tussen een schoolklas. Je zit er krapper dan in het Feyenoord stadion.

Maar het was het waard. De brugklassers drie uur stil en bij de afloop van verschillende scènes werd er in het hele theater behalve geapplaudisseerd ook luid gejuicht. De voorstelling is slechts een fractie van het boek, er gebeurt in proza zoveel dat je dat niet in drie uur kan laten zien. Hoogtepunten: het prachtige lied ‘Hoor je de mensen zingen, het is het lied van de boze mensen’, dat was ook de toegift, ander hoogtepunt de tot inkeer komende geobsedeerde politieman Javert in zijn jacht op hoofdpersoon Jean Valjean. Die zat 19 jaar op de galeien omdat hij een brood stal. Het jongetje Gavroche, dat dramatisch bij de barricaden om het leven komt. Voor hem werd de zaal ongeveer afgebroken. De zoetsappige Marius, Fantine en Cosette zijn eigenlijk romantische bijfiguren, saai zoals in het boek. Revelatie was voor mij de dwaze familie Thénardier die in hun herberg munt slaan uit iedere ellendige. En zo was het helaas ook in die tijd.

Victor Hugo werd trouwens later door Napoleon III uit Frankrijk verbannen omdat hij het gewaagd had deze niet democratisch te noemen.

Tot slot was het mooiste dat in de pauze, ja die duurt daar nog een half uur, iedereen naar het balkon buiten stormde om de twee kilometer verderop staande herbouwde Notre-Dame in het blauwe licht te zien staan. De ultieme eer voor Victor Hugo.

De volgende dag ben ik afgedaald in de riolen van Parijs omdat ik het verband met Les Mis wilde weten. Via het riool ontsnappen verschillende personages en Javert pleegt er een dramatische zelfmoord. Hoewel niet duidelijk is of dat lukt. Volgende keer meer over de riolen en de democratie.

Lees hier de online krant van deze week.

Onverhuld: Het kan en moet anders

‘Orange the world’ kan u bijna niet ontgaan zijn. De toren van de Oude Kerk, het Raadhuis, de Concordia molen, viaduct de Poortwachter, kasteel Hoekelum, ze staan allemaal in de oranje schijnwerpers. En dat zoals elk jaar van 25 november de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen tot 10 december de Internationale Mensenrechtendag.

73% van de vrouwen maakt seksuele intimidatie mee. Bij Veilig Thuis hadden wij in het eerste halfjaar van 2024, 255 zorgmeldingen waarvan tientallen met geweld en veiligheid te maken hadden.

Dit zijn toch cijfers waar je niet stil bij kan blijven zitten. 

We zijn wakker, ‘Woke’ zoals dat heet. Zijn we ergens tegen of voor dat weten we dat met geschreeuw, actie, vernielingen en nog wel erger duidelijk kenbaar maken. Hulpdiensten zijn massaal op de been en de politiek is tegenwoordig in staat om er goed aan mee te doen in plaats van de rust te bewaren en de partijen uit elkaar te houden.

‘Orange the world’ is vreedzaam en massaal en elk jaar. Zo kan het dus ook. In mijn toespraak voor de initiatiefnemers in Ede, de Soroptimisten Ede en Bennekom & Beekdal zei ik dat het geweld tegen vrouwen iets is om je aan de weg vast te plakken of op de stoep van het Binnenhof te gaan zitten. 

Maar dit is een andere actie om mensen te laten merken dat dat dit geweld moet stoppen. Ik hoop dat dit het denken bij iedereen op gang helpt. In ieder geval heb je hier niet de discussie over de wijze van actievoeren. 

Want zo gaat het dan vaak. Woede, bijval, krantenartikelen en maatschappelijke discussie gaan dan over de vernielingen, gewonden, politie-inzet en nasleep. Als je pech hebt, of sommigen vinden geluk hebt, wordt je actie een politiek instrument. Alles ten koste van de zaak of de mensen waar je het voor doet.

Het kan en moet anders met actievoeren, het kan en moet anders met het geweld tegen vrouwen!

Lees hier de online krant van deze week.