Syrische kunstenaar in Westhoffhuis
Henk de Rooy
LUNTEREN – Het Westhoffhuis in Lunteren is uitgegroeid tot een ontmoetingsplek, waar kunstuitingen een belangrijke plaats hebben ingenomen.
Momenteel, nog tot eind november, worden de wanden gesierd met kunstwerken van de Syrische kunstenaar Mouafak.
Het centrale thema van zijn werken is de verwerking van de vlucht uit Syrië naar Nederland en zijn worsteling dit een plaats te geven in zijn huidige bestaan. Zelf zegt hij hierover: “Mijn werken zijn heftig voor de bezoeker. Zij worden er onrustig van. Zij vinden het moeilijk te plaatsen. Dat kan ik heel goed begrijpen.”
Ik heb nog nooit kunst zo gezien
Tijdens de in oktober gehouden ontmoetingsmiddag, Lunteren ontmoet Lunteren, konden de aanwezigen kennis maken met de vaak grote werken van Mousafak. Toen peilde hij al de gemengde gevoelens. Echter niet bij de doelgroepen waarover het die middag ging, Oekraïners en Syriërs. “Een Oekraïense vrouw kwam naar mij toe en zei: Jouw schilderijen grijpen mij heel erg aan. Ik krijg er kippenvel van. Ik heb nog nooit kunst zo gezien.”
Het compliment illustreert de verschillende werelden waarin migranten uit oorlogsgebieden en bewoners, in dit geval uit Lunteren, zich bevinden. Zij worstelen met een trauma en vanuit Lunteren wil men ze helpen.
Wat de schilderijen duidelijk maken is: geef deze migranten tijd om te verwerken. Zie hun leed en verdriet die vanaf de schilderijen in het Westhoffhuis spatten. Ja, dan zijn het heftige voorstellingen, die wij niet kunnen peilen.
Kunstenaar in Nederland
Inmiddels verblijft Mouafak en zijn gezin negen jaar in Ede. Daar heeft hij zijn oude liefde voor de schilderkunst weer opgepakt. Als verwerking van de trauma’s, maar zeker ook om als kunstenaar hier in Nederland het weer op te pakken. Sinds zes jaar is hij weer aan de slag gegaan in zijn eigen atelier aan huis.
In Syrië was hij tandarts, maar zijn eigenlijke liefde was de kunst. Door aanmoediging van zijn vrouw werd de tandartspraktijd van de hand gedaan en de kunst omarmd. In 2010 werd de keuze gemaakt om zich als kunstenaar te ontwikkelen.
In zijn werk trachtte hij de vrijheid in zijn vaderland, die hij door zijn handen voelde glippen, over te brengen naar zijn toeschouwers. Er werden twee exposities samengesteld die goed werd ontvangen.
Een verdere ontwikkeling als kunstenaar werd een jaar later in de kiem gesmoord door het uitbreken van de burgeroorlog.
De dag van de kinderen
De oorlog en de daarmee samenhangende ellende is steeds weer terug te vinden in zijn werk. Donkere tinten als zwart en bruin roepen een somber beeld op. Op een aantal schilderijen is een vrouw afgebeeld tegen een achtergrond van verwoesting. Met haar wordt de hoop verbeeld. De hoop op een nieuwe toekomst, hoe onmogelijk deze in situaties ook kan zijn.
“Kunst is als een spiegel. De confrontatie met de realiteit”, zal Mouafka opmerken. “Kunst is meer dan decoratie. Het is emotie die je ervaart.” Hij wil mensen, via zijn schilderijen, deelgenoot maken van zijn ervaringen.
Zijn kunst laat de toeschouwer diep nadenken over oorlog en ellende. De machteloosheid wordt verbeeld. De meeste personen op zijn doeken komen getraumatiseerd over. “Maar”, zegt hij: “Er is hoop: “De morgen is de dag van onze kinderen.”
Bang voor wit
In zijn beginperiode als kunstenaar in Ede overheerst de donkerte en het zwart. Naarmate Mouafak zich verder ontwikkelde, zijn in zijn schilderijen meer en meer licht en kleur te vinden. Zie de schilderijen in de gang van het kantoorgedeelte die zijn eerste periode verbeelden en vervolgens de schilderijen weerszijde van de hellingbaan. En ga vooral niet voorbij aan de grote doeken in de Rabozaal. “Ik merk dat er steeds meer kleuren in mijn werk aanwezig is. Ook dat is een teken van hoop.”
Hoe gaat hij te werk? Hoe ontstaat een schilderij? Weet Mouafak van tevoren wat het gaat worden?
Hierop komt er een opmerkelijke uitspraak: “Ik ben bang voor wit!”
“Het witte doek vraagt aan mij: Wat kun je met mij? “Wit is als een grote vraag: Wie ben je? Wat kun je ermee?”
Er valt een stilte, die even later wordt doorbroken met: “Ik praat met het materiaal. De verf, het witte doek en de penselen. Ik ga van abstract naar figuratief, zo bouw ik een schilderij op.”
Schilderijen die nog tot eind november in het Westhoffhuis in Lunteren te zien zijn.
Lees hier de online krant van deze week.
