Steven Bos (86) over zijn bevrijding van Lunteren
LUNTEREN – Vandaag, 4 mei, staan we stil bij de gevallenen van onder andere de Tweede Wereld Oorlog. Morgen, 5 mei, wordt de bevrijding van vijf jaar onderdrukking van Nederland gevierd. Voor het overgrote deel van de Nederlandse bevolking is het geschiedenis. Er zijn nog maar weinigen die de bevrijding in 1944 (Nederland onder de grote rivieren) en 1945 bewust hebben meegemaakt. Eén van hen is oud Lunteraan Steven Bos. Op de dag van 16 april 1945 was hij net negen jaar geworden.
Naar school
Vanaf de Boslaan kwamen de eerste tanks van de Canadezen de Dorpsstraat ingereden. Aan het einde van de middag was Lunteren bevrijd. Vooraf aan deze actie beleefden ze bij Steven thuis nog enige angstige momenten.
“Vanaf de kruising Immenweg/Hessenweg waren de Canadezen op de Goudsberg aan het schieten. Bij ons thuis stonden van die grote pekelbakken waar de zijen spek in werden gezouten, om gerookt te worden als ze lang genoeg in de pekel hadden gelegen. Daar hebben ze planken over gelegd en hebben we met de buurtkinderen op gelegen. We zaten toen met 12-13 man in onze kelder te schuilen.”
Op de dag van de bevrijding is Steven nog gewoon naar school gegaan. “Om negen uur gingen we naar school. Dat was bij de Gereformeerde kerk aan de Oranjestraat. Onze school (Julianaschool, red.) was gevorderd door de Duitsers. Om tien uur begon het te rommelen en werden wij naar huis gestuurd.”
Spontaan huilen
Thuis was voor Steven de slagerij van zijn vader, C.J. Bos, die hij in 1934 was begonnen. Op 1 april 1964, na 30 jaar, stopte Bos met zijn slagerij. In de oorlogsjaren werd clandistien vlees bezorgd op diverse adressen in Lunteren en omgeving.
“M’n vader moest naar Duitsland. Hij vertikte dit! Hij is blijven doorwerken. De gordijnen gingen voor dicht en met de slagerij is hij doorgegaan.”
Zo jong als hij was werd Steven ingeschakeld bij het rondbrengen van vlees. “Ik was een knulletje en in mijn fietstassen zat het vlees. Je deed het gewoon en dacht er niet bij na.”
Een enkele keer waren er benauwde momenten. “Ik moest een keer richting het zwembad en op de kruising Boslaan/Molenweg stond een mof. Hij wilde mijn fiets hebben. Mooi dat ie ‘m niet kreeg! Als ze mijn fiets wilde hebben (vorderen, red.), kon ik spontaan huilen en daar konden ze niet tegen!”
De klok tikt door
Op zijn tochten door Lunteren en omgeving kwam de jonge Steven ook diverse malen langs De Wormshoef. Ook tijdens de beruchte laatste oorlogsmaanden toen de SD er huisde. “Ik hoorde ze (gevangen verzetsmensen) buiten schreeuwen.”
Steven wordt stil, kijkt voor zich uit. De klok tikt door en het gesprek wordt weer opgepakt en gaat weer richting de bevrijding.
“Op de kruising Stationsstraat/Dorpsstraat stond een Shermantank. De tankloop wees richting het station.? De Polar Bears divisie kwam vanaf de Boslaan het dorp in. We zijn tot de avond binnen gebleven.”De volgende dag, 17 april, was het feest in Lunteren. Lunteren was bevrijd!De Canadezen gingen via de Klomperweg richting Ederveen, maar hielden halverwege halt, net buiten Ederveen.
Wie nu denkt dat vader Bos rustig in Lunteren de dingen die zouden komen zou afwachten heeft het mis. Steven: “Het was 5 mei en mijn vader en moeder wilden naar hun (schoon)ouders in Veenendaal. Tussen de linies door gingen we naar opoe en opa. Zij woonden in het Geldersch Veenendaal dat helemaal liep tot aan de Nieuwe Weg.” Het werd een hachelijke onderneming tussen de linies door, maar Steven bereikte met zijn vader, moeder en zusje veilig het huis aan de Nieuwe Weg.
De muur
Ook over de muur van Mussert weet Steven het een en ander te vertellen.
‘Weet je dat onder die hele muur een gang loopt? De NSB’ers marcheerden daar door de gang. De hele dag door.
Tijdens de hagenpreken van Mussert kwam het publiek aan op het station in Lunteren en liepen naar de Goudsberg.
Op mijn opmerking of dat niet vanaf de Meulunterseweg was, want daar was ook een halte, is Steven stellig. Neen vanaf het station in Lunteren.
Wel weet hij te vertellen dat de ondergrondse tijdens de oorlogsjaren diverse keren sabotage heeft gepleegd aan de ‘Kippenlijn’. “De ondergrondse heeft nog wel lopen donderjagen aan het spoor met vuurwerk (dynamiet, red.). Verscheidene keren is bij de beek het spoor opgeblazen en werden rails losgeschroefd.”
Steven is een van de weinigen die de bevrijding van zijn dorp Lunteren nog heeft meegemaakt. Door verhalen als die van hem op te tekenen blijft de herinnering bewaard. En, wordt deze doorgegeven aan de volgende generaties.
Lees hier de online krant van deze week.
