Onverhuld: Spiegel

Al ben ik iemand die zegt dat wanneer je met de normen en moraal van deze tijd terugkijkt naar het verleden, er veel is wat niet door de beugel kan en het negatieve oordeel dan terugkijkend wel heel makkelijk is, toch voel je bij een aantal weken in Indonesië wel ongemak en schaamte. En dat geldt ook wel in het geval van Indische roots. Al ben je daar zo’n 75 jaar geleden het land uitgegooid of nakomeling van zo iemand.

De schaamte is niet zozeer door het feit van het kolonialisme. De Indonesiërs relativeren dat zelf enorm. Zij vinden dat de Hollanders nog iets nagelaten hebben in tegenstelling tot de Japanners die alles kapot maakten. Het zijn de omgangsvormen die het doen. Men is zo correct, op mensen gericht, niet alleen op bezoekers, maar ook onderling. Het verkeer is een chaos. 

In Nederland zou er daardoor een burgeroorlog ontstaan. In Indonesië is alles gericht op de andere verkeersdeelnemer. Als die voor kan, gaat die voor, als die kan inhalen dan mindert het tegemoetkomend verkeer snelheid, kort claxonneren is een waarschuwing: Ik kom je passeren of let op er komt iemand aan.

Toegegeven een rood licht is geen garantie dat er gestopt wordt, maar als je moet oversteken dan steek je je hand op en mindert men vanzelf vaart. En dan gaat het om wegen met talloze scooters en tientallen auto’s. In Nederland zie je die nooit zo druk.

En dan denk je toch weer aan het kolonialisme. Wat heeft men zich moeten laten welgevallen. Van de VOC administrateurs, soldaten, de plantages, het opgelegde belastingsysteem in natura en veel meer. De sultans werden tegen elkaar uitgespeeld, Prins Diponegoro verraden. Je aankomst honderden meters tevoren laten merken door hard te schreeuwen, klappen op de schouder, zelf eten en de ander niks geven, het hakte diep in de ziel, nog meer dan die afdrachten, denk ik. Dat is wat ik bedoel met die spiegel.

Het was dat Soekarno en Hatta na de oorlog afrekenden met de communisten en daarom de VS Nederland onder druk zette om Indonesië onafhankelijk te maken. Binnenkort 75 jaar!

Lees hier de online krant van deze week.