Onverhuld: Moet kunnen

Vorige week was ik op het congres van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in Eindhoven. Nuttig, leerzaam, je treft deze en gene en je komt er achter dat Brainport Eindhoven hetzelfde is georganiseerd als de regio Foodvalley. Als je er woont dan zegt het je misschien niets, maar “het brengt wel geld en werk met zich mee”. Citaat van een taxichauffeur trouwens.

Ik had er niet op gerekend inspiratie uit zo’n congres te halen voor deze column, maar een optreden van emeritus hoogleraar Nederlandse Letterkunde Herman Pleij is altijd goed voor sappige quotes.

Op het congres in 2017 stelde hij voor om de tekst ‘Je maintiendrai’, dat ‘ik zal handhaven’ betekent, onder het rijkswapen te vervangen door ‘moet kunnen.’ U kent de kreet wel, tegelijkertijd willen we juist niet dat iedereen doet wat hij of zij maar wil. De meeste klachten gaan altijd nog over geluidsoverlast, hangjongeren en gedrag in het verkeer. Het moet eigenlijk niet kunnen, we moeten dat juist handhaven.

En als iedereen zegt ‘moet kunnen’, dan krijgen we de roep om een sterke man of vrouw die aangeeft dat de chaos wel even door hem of haar opgelost gaat worden. Die gaat als een boze aanklager de onderdrukte en hulpeloze slachtoffers (dat zijn u en ik dan) helpen en belooft redding. Die redding komt er niet, de chaos wordt meestal juist groter. De aanklager heeft ook geen belang bij een oplossing, want dan zijn er geen slachtoffers meer. Je komt in een vicieuze cirkel, het kan jaren doorgaan. 

Dit laatste betoogde historicus Beatrice de Graaf op nog steeds het VNG congres. Beter geen sterke figuur, maar een uitdager die vraagt welke stap er nu gezet moet worden, een coach die vraagt wat nodig is en u en ik die kijken wat we zelf nog kunnen doen.

Herman Pleij besloot zijn betoog dat Nederland is, wat het is vanwege de gespreide macht die wij altijd gekend hebben, de ideeën van verschillende mensen en partijen hebben ons welvaart en welzijn gebracht. 

Zo moet het kunnen.

Lees hier de online krant van deze week.