Onverhuld: Het juiste midden
De rechtstaat werd ooit bedacht om de burgers te beschermen tegen de overheid. Geen willekeur mogelijk van dictators. Daarna kwam de verzorgingsstaat om de burgers te ondersteunen met uitkeringen en pensioenen.
In welke staat leven we nu? Je zou bijna denken dat de rechtstaat weer nodig is om de problemen in de uitvoering van de verzorgingsstaat te ondervangen. Goed voorbeeld hiervan is de Toeslagenaffaire.
En dan berijd ik weer mijn stokpaard; de uitvoering, daar gaat het mis. Daarmee wijs ik niet meteen naar de uitvoerders, maar ook naar politiek en beleid. Maken we het niet te ingewikkeld om het uit te voeren?
Ja, dat doen we en vooral omdat er met theoretische kennis wordt gewerkt. We hebben het over regie, expert, opgave en proces. Maar we hebben het niet of nauwelijks over praktisch handelen en werken.
De bekende filosoof Aristoteles wist dit al. Griekse bouwmeesters braken zich destijds het hoofd over hoe zij gelijke ronde torens konden bouwen. Dat was te berekenen, maar hoe krijg je dat uitgevoerd. Op een dag liep Aristoteles op een bouwplaats en hij zag daar een arbeider lopen met een stuk lang lood. De wijsgeer vroeg ‘wat doe je daar mee.’ Waarop de werker liet zien dat hij dit rond de stenen van de eerste toren legde en die ronde vorm voor de volgende toren gebruikte. Alle theorie werkte niet, praktische wijsheid, dat was de oplossing.
Het juiste midden ligt tussen theorie (regels, regels, regels) en praktijk (hart, hoofd, ervaring, intuïtie). U weet natuurlijk al waar mijn voorkeur ligt.
Waarom doen we dat niet dan? Simpelweg omdat het niet past in onze systemen. Degene bovenaan de hiërarchie, en of dat nu de chef is of het kabinet, zal altijd de regels hanteren omdat men daar uiteindelijk op afgerekend wordt. Is het niet door een parlement, onderzoekscommissie, de rechter, de Europese Unie, dan zijn het wel de echoënde media die je aan de schandpaal nagelen, wanneer er een uitzondering wordt gemaakt.
Ga het volgende eens bij uzelf na (heb ik van Aristoteles). De lezer van deze columns schat ik in als mensen die anderen wel eens geholpen hebben. Was dat succesvol omdat u de regels volgde of uw hart en intuïtie? Ik denk het antwoord te weten.
Lees hier de online krant van deze week.
