Onverhuld: Dictatuur van wie? (2)
De laatste column in dit tweeluik. Ik neem ook weer wat mee van de verschillende reacties die ik van u kreeg op samengevat: de staat van onze democratie. Vorige keer sloot ik af met een mening van de schrijver Ilja Leonard Pfeijffer over de negatieve kant van de democratie, die in het Grieks “ochlocratie” wordt genoemd: “de dictatuur van de massa.” Pfeijffer zegt dan: “Ik ben ervan overtuigd dat wij ons in Nederland in een ochlocratie bevinden. Een belangrijk symptoom hiervan is dat politici bang zijn voor de publieke opinie. Er is nauwelijks nog een politicus die de moed heeft om een lange termijnvisie te ontwikkelen; niemand durft verder te kijken dan de volgende opiniepeiling.” En wat volgt er dan? Wederom de schrijver alsook historici als Maarten van Rossem geven aan dat er dan sterke mannen of vrouwen komen die aangeven dat de democratie in verval is of eigenlijk niet bestaat en dat zij de problemen kunnen oplossen. Zo ging het 2500 jaar gelden in Athene en er zijn nog veel recentere voorbeelden. Omdat ik het niet te zwaar wil maken over dictatuur en ‘verlossers’ (Van Rossum), gebruik ik een lichter voorbeeld.
Ooit was ik dj. In een oude buffetkast stonden twee draaitafels, mengpaneel, tuner, versterker, cassetterecorder, snoeren naar boxen en een looplicht. Elke keer moest het opgebouwd en afgebroken worden. Ik kreeg het een keer niet aan de praat. Mijn collega dj, die het oorspronkelijk gemaakt had, was er niet. Alles gecontroleerd en geprobeerd. Niets hielp. Ik moest het uit elkaar halen en alles weer opnieuw aansluiten. De hele avond perfect geluid en licht. Ik deed dat alleen. Een week later liep mijn collega de kast nog eens door en er zat toch een draadje los. Door alles stevig aan te drukken had ik gewoon voor die avond geluk gehad.Moraal, als het maar een beetje complex wordt (en democratie is dat vele malen meer dan mijn draaitafels destijds), moet je het niet in je eentje willen doen. Dat gaat even goed, maar al je beloften krijg je alleen niet uitgevoerd.
Door een lezer werd ik geattendeerd op het boek van de Franse filosoof Eric Sadin dat “Het tijdperk van de ik-tiran” heet. Dat boek heb ik nog niet kunnen lezen, een samenvatting geeft aan dat we door vooral de sociale media zijn onszelf als het centrum van de wereld zijn gaan zien. We beschouwen onze mening als de enige juiste en accepteren geen gezag meer. De gevolgen zijn beangstigend. De sociale samenhang verkruimelt en het vertrouwen in overheid en politiek verdwijnt, de aantrekkingskracht van populisme, complottheorieën en geweld neemt toe. Wie is dan een dictator? Hebben we allemaal trekjes, is het alleen die sterke man of vrouw? Ik weet het antwoord niet, wat ik wel weet is dat dictatuur in welke vorm dan ook niet werkt. Leve de democratie.
Lees hier de online krant van deze week.
