Onverhuld: De vloek van de geschiedenis

De afgelopen periode hadden we het regelmatig over de afschaffing van de slavernij. Hoe ga je daar mee om? Wel of geen aandacht aan geven? Zwijgen of aan de kaak stellen? We zijn verlegen in ons handelen. Dan moet je de ‘slavernij professor’, maar eens raadplegen, de schrijver Martin Bossenbroek. Een tijdje terug was hij te horen in Cultura. Hij publiceerde onder andere over de Boerenoorlog, over het scharnier in de Arabische slavenhandel, Zanzibar en over onze politiek en handelen in voormalig Nederlands-Indië. Alles gebaseerd op geschreven bronnen.

Ons verleden op dat punt levert volgens hem twee kanten op. De borstkloppers, populisten die ons gouden verleden en de helden roemen en eren. Kritiek is een aanval op ons land, op onze voorouders. Deze groep zet Bossenbroek tegenover de boetedoeners. Die hebben het over een gitzwarte periode met alleen maar daders en slachtoffers. De blamage van het opeisen van land, de slavenhandel en het cultuurstelsel (gedwongen opbrengsten afstaan aan een koloniale heerser) is nooit meer goed te maken. Wanneer we hier in blijven hangen komen we er nooit en blijft het ongemakkelijk praten tegenover iedereen, ook onze voorouders. Bossenbroek wijst als eerste op verzoeners als Mandela, Tutu, Widodo (Indonesië), die aangaven dat hun mensen ook niet altijd zachtzinnig waren en ook slaven maakten of andere groepen uitmoordden. Ten tweede geeft hij aan dat nagenoeg alle landen slavenhandel bedreven en koloniseerden. Meestal andere bevolkingsgroepen of een naastliggend land. De West-Europeanen hadden schepen en deden het overzee, vandaar de trans-Atlantische slavenhandel en de VOC en WIC.

Als derde punt noemt hij dat de Europeanen het als eersten afschaften. Het was Engeland met mensen als Livingstone voorop. Een feitelijke constatering.

In een recent interview wees Bossenbroek er nog maar eens op dat je met boetedoening de dictators van nu alleen maar in de kaart speelt. Die schermen graag met het zwarte verleden van Europa, terwijl ze zelf geen haar beter zijn.

Je kunt en moet het niet goed praten, je kunt en moet het met de bril van nu ook niet van die twee kanten benaderen, daar kom je nooit uit. Als je grote woorden gebruikt als historische helden tegenover onschuldige slachtoffers, moet je eerst het verleden goed kennen. Want anders blijft die vloek alleen maar leed brengen bij ons allemaal.

Lees hier de online krant van deze week.